Σαν Σήμερα: Ayrton Senna – Το τέλος του jogo bonito για τη Βραζιλία

Όλος ο πλανήτης έκλαψε την 1η Μαΐου του 1994, όταν ο Άιρτον Σένα σκοτώθηκε στην Ίμολα, σε αγώνα για το Παγκόσμιο Πρωτάθλημα της Formula 1. Ούτε ένα δάκρυ ήταν επιτηδευμένο για αυτόν το μάστορα της οδήγησης, που γεννούσε χαρά ακόμα και σε ανθρώπους που δεν ήταν θαυμαστές του σπορ.

Γιατί, λοιπόν, όλη η οικουμένη αναστενάζει κάθε Πρωτομαγιά εδώ και 27 χρόνια, ενθυμούμενη εκείνο το μεσημέρι της πρώτης μέρας του τελευταίου μήνα της άνοιξης του 1994; Μην είναι οι 165 συμμετοχές στο σιρκουί, τα 80 βάθρα, οι 61 νίκες, οι 65 pole positions, οι 19 ταχύτεροι γύροι; Ή μήπως τα τρία πρωταθλήματα, το 1988, το 1990 και το 1991, και η ενδεχόμενη δημιουργία μιας αυτοκρατορίας; Λες να ήταν εκείνος ο τσακωμός με το νεαρό Μίκαελ Σουμάχερ το 1992, μια κόντρα που επιμηκύνθηκε σε τρία Grand Prix, στη Βραζιλία, τη Γαλλία και τη Γερμανία, και κατέληξε με τον Βραζιλιάνο να έπιανε όποιον θα λογιζόταν αργότερα καλύτερός του, από το κολάρο; Σίγουρα, υπάρχουν γκαζάκηδες που στενοχωριούνται, διότι ο Σένα δεν θα ήταν μόνο ο ταχύτερος οδηγός όλων των εποχών, με βάση τον αλγόριθμο AWS που χρησιμοποίησε η Formula 1 για να μετρήσει τους χρόνους όλων των οδηγών από το 1983 και έπειτα, αλλά και ο κορυφαίος όλων των εποχών. Με κάνα δυο πρωταθλήματα ακόμη στο τσεπάκι του, θα μπορούσαν να έχουν πιο δομημένη επιχειρηματολογία απέναντι στους φαν του Μίκαελ Σουμάχερ.

Αυτή η 28ετία χωρίς το σπουδαίο Βραζιλιάνο, που θα έκλεινε τα 62 του φέτος στις 21 Μαρτίου, δεν κάνει άλλο από το να αναδομεί το μύθο του. Την ιστορία της κόντρας του με τον Αλέν Προστ, ο οποίος ήταν ο αγαπημένος της FIA την ώρα που ο Σένα αντιδρούσε για όλα τα κακώς κείμενα. Δεν φτάνει μόνο που σε μια προσωπική κόντρα ο Βραζιλιάνος είχε τη συντριπτική πλειονότητα υποστήριξης, ο Προστ ήταν προκλητικός ως… Γάλλος: άλλωστε εκ της πατρίδος του έχει βρει ο κόσμος έτοιμη τη λέξη τουπέ, για να περιγράψει εκείνους που έχουν τη μύτη στο κεφάλι τους -και αναμφίβολα πρέπει να αποδοθεί σε αυτό το σμιχτό πρόσωπο από τη Λορέτ της κεντρικής Γαλλίας, ότι δεν έκανε βήμα πίσω. Ο Προστ δεν υπήρξε μόνο ένας αυθάδης αντίπαλος για το λατρεμένο των ρεκτών της F1, αλλά και ένας ικανότατος οδηγός, σχεδόν όσο ο Σένα.

Επιπλέον, υπήρξε στήριγμα για την οικογένειά του μετά το θάνατό του, δείγμα κλάσης του ανδρός. Ήταν από τους θεμελιωτές του ινστιτούτου του, το οποίο ακόμα και τώρα συντηρεί. Για τη σχέση τους και το φτιάξιμό της μετά τις διαδοχικές κόντρες, ο Βραζιλιάνος ήταν υπεύθυνος: μετά το 1993, όταν ο Προστ αποσύρθηκε, ο Σένα τον χαιρέτισε ύστερα από ένα γύρο, με τη φράση «έναν ειδικό χαιρετισμό στον αγαπημένο φίλο μας Αλέν. Μας λείπεις Αλέν». Αυτό έσπασε τον πάγο και ο Προστ, που ο λόγος του περνούσε στην Παγκόσμια Ομοσπονδία, συναντήθηκε μαζί του πριν το Grand Prix του Μονακό, προκειμένου να συζητήσουν για τους κανόνες ασφαλείας και τις αλλαγές στη Formula 1.

Το χάρισμα του Σένα κατέκτησε τον κόσμο

Από τη δεκαετία του ’80, συγκεκριμένα λίγο μετά το 1983, όταν έκανε το ντεμπούτο του στο κύριο σιρκουί, ο Σένα απέκτησε έναν πολύ διάσημο φίλο: ο Τζορτζ Χάρισον ήταν μέλος των Beatles και φαν της Formula 1 και με τον Βραζιλιάνο δόμησε μια σχέση τέτοια που, όταν πέθανε, ο γιος του, Ντάνι, έκλαψε. Σε μια πρόσφατη συνέντευξή του, μάλιστα, ο Ντάνι είπε ότι έχει κλάψει τρεις φορές. Την 1η Μαΐου του 1994, όταν πέθανε ο πατέρας του και όταν πέθανε ο Κερτ Κομπέιν, ο πρίγκιπας της grunge και των Nirvana.

Ο Ντάνι Χάρισον γνώριζε προσωπικά τον Σένα, όμως υπήρχαν κι άλλοι, που δεν τον ήξεραν και πλάνταξαν. Ο λόγος δεν γίνεται μόνο για τους Βραζιλιάνους, αλλά και για ανθρώπους από διαφορετικές περιοχές του πλανήτη. Ο Σένα ήταν σαν σταρ της ροκ, έμοιαζε με το παιδί από τη δυνητική ένωση του Τζέιμς Ντιν με τον Γκαρίντσα. Η μελαγχολία του αποτυπώθηκε βέβαια στο ήδη κλασικό ντοκιμαντέρ του Ασίφ Καμπάντια, αλλά η χαρά που προξενούσε με τα ρίσκα που έπαιρνε και η ακροβασία ανάμεσα στο σύννομο και το άνομο γεννούσαν εκκρίσεις αδρεναλίνης. Υπάρχουν μύθοι που τον ακολουθούν, ενδεχομένως αποκυήματα, αλλά πάντως ενδεικτικοί του δέους το οποίο προκαλούσε: έλεγαν ότι απομονωνόταν στο σπίτι του και άκουγε κλασική μουσική για ώρες, με αποτέλεσμα ο σφυγμός του πάνω στο πικ ενός αγώνα να είναι ίδιος με εκείνον ενός κανονικού ανθρώπου που δεν ενεργούσε.

Το ρέκβιεμ του Σένα που δεν ολοκληρώθηκε ποτέ!

Αυτό το ρίσκο, οι γωνίες που μόνο ο ίδιος έβλεπε, οι χώροι για να προσπεράσει, δεν ήταν ασύμβατοι με το jogo bonito, το όμορφο ποδόσφαιρο που έπαιζαν οι Βραζιλιάνοι. Υπήρχε πάνω του κάτι κοινό με τον Εσταυρωμένο του Σάο Πάουλο -οι θρήσκοι ας μη στραβώνουν άλλωστε- ήταν παιδί της πολιτείας και λατρευόταν με θρησκευτική πίστη. Είχε προλογίσει, αφού δοκίμασε το μονοθέσιο της Williams και με τον Μίκαελ Σουμάχερ στην Benetton, ότι «θα είναι μια χρονιά με πολλά ατυχήματα», το 1994, «και ρισκάρω να πω ότι θα είμαστε τυχεροί αν δεν συμβεί κάτι σοβαρό». Όπως ο Βόλφγκανγκ Αμαντέους Μότσαρτ, είχε ξεκινήσει να γράφει το ρέκβιεμ του και, όπως ο ιδιοφυής Αυστριακός, δεν το τελείωσε.

Μετά το δυστύχημα την 1η Απριλίου στην Ίμολα, στον έβδομο γύρο της πίστας του Ταμπουρέλο, όταν τράκαρε με ταχύτητα 307 χιλιομέτρων και είχε χάσει 4,5 λίτρα αίμα τη στιγμή που τον βρήκαν, ακριβώς όταν η κάμερα έφυγε από το ταμπλό του και έδειξε το μονοθέσιό του εξωτερικά, η πίστη πολλών κλονίστηκε. Πώς ο Θεός δεν χάρισε τη ζωή του σε ένα από τα πιο χαρισματικά τέκνα του, ήταν άξιον απορίας. Με τη φυγή του Σένα, επιβεβαιώθηκε και ο Άλμπερτ Αϊνστάιν, όταν έγραψε πως «αν ο Θεός έφτιαξε τον κόσμο, δεν ασχολήθηκε με το να μας το κάνει εύκολο να τον καταλάβουμε».

Πράγματι. Στα 34 του, ο Σένα ανήκει στη συλλογική μνήμη. Θα μείνει για πάντα 34 και η Ίμολα του Σαν Μαρίνο θα είναι για πάντα ο τόπος ενός ευλογημένου κρανίου, όχι μόνο για τη Βραζιλία αλλά, για όλο το ανθρώπινο είδος.